De zaak Schaap met Jeroen Spitzenberger: fraude landsadvocaat

Jeroen Spitzenberger is de verteller in de vierdelige documentaire De zaak Schaap, fraude bij de landsadvocaat. Deze reeks is sinds vrijdag 23 juni 2023 in zijn geheel te kijken bij NPO Start. Vanaf vanavond – vrijdag 4 augustus 2023 om 22.10 uur – is de documentaire De zaak Schaap, fraude bij de landsadvocaat ook te kijken op tv bij NTR op NPO2. Deze reeks gaat over de grootste fraude in de Nederlandse geschiedenis van de advocatuur en het notariaat.

De zaak Schaap, fraude bij de landsadvocaat

Het staat bekend als een van de meest opmerkelijke financiële fraudes ooit: het verduisteren van miljoenen euro’s bij het kantoor van de landsadvocaat, Pels Rijcken. Bestuursvoorzitter en topnotaris Frank Oranje bleek over een periode van meer dan 20 jaar miljoenen te hebben weggesluisd, onder het oog van zijn collega’s, zonder dat iemand dat door had. Toen de zaak eenmaal dreigde uit te komen, maakte hij een eind aan zijn leven. De vraag hoe deze megafraude kon plaatsvinden, is nog steeds onbeantwoord. 

Documentaire over Frank Oranje

De NTR en producent CCCP duiken in een vierdelige documentaireserie in de achtergronden van het drama. Wie was Frank Oranje en welke rol speelden zijn naaste collega’s en toezichthouders? Wat zegt deze zaak over het onkreukbaar geachte notariaat, over de reputatie van de landsadvocaat en de integriteit in een wereld waar je juist de hoogste standaarden verwacht? Hoe kan het dat niemand deze fraude heeft opgemerkt? Een journalistieke vertelling van hoe deze jarenlange fraude onder de ogen van de slimste juristen van het land heeft kunnen gebeuren. 

Jeroen Spitzenberger verteller documentaire De zaak Schaap

De documentaire serie De zaak Schaap, fraude bij de landsadvocaat heeft een bijzondere vorm, waarin acteur Jeroen Spitzenberger* als verteller fungeert. Barbara van der Klis, hoofdredacteur informatie bij de NTR legt uit waarom hier voor is gekozen: “Juist omdat het zo’n gevoelige en belangrijke zaak is, wilden we niet in de traditionele visuele patronen vervallen. We vertellen het verhaal aan de hand van de feiten, zonder effectbejag, maar wel op een manier waarop de impact van de affaire voor een groot publiek duidelijk wordt. Reconstructie-elementen, journalistiek onderzoek en een verteller als rode draad geven zowel inhoudelijk als visueel een afwisselend beeld van een zaak die veel groter is dan alleen het schandaal zelf. Uiteindelijk gaat het toch om het belang van onafhankelijkheid en integriteit van de verschillende machten in een rechtsstaat. Die achtergrond en de vragen daarbij wilden we schetsen, naast de reconstructie van de fraudezaak zelf.”

Jeroen Spitzenberger

Voor wie naar de documentaire De zaak Schaap kijkt en zich afvraagt, waar-ie Jeroen Spitzenberger ook alweer van kent… Nou, de afgelopen weken zag je hem bijvoorbeeld in de hoofdrol in de tv-serie Anoniem. Jeroen Spitzenberger speelde recent in Het jaar van Fortuyn. Maar je kent hem natuurlijk ook van  Oogappels (en Kerstappels) en (al wat langer geleden) de hit-serie Divorce. Dit jaar gaan we hem ook zien in De Vuurlinie. En had jij ‘m herkend als Alyssa Amora in Make Up Your Mind 2023?

Terug naar de inhoud van de documentaire serie over de grootste fraude in de Nederlandse geschiedenis van de advocatuur en het notariaat.

Dubbelrol overheid 

Door de fraude komt het gerenommeerde kantoor in een ander daglicht te staan. Kamerleden stellen scherpe vragen. Het kantoor verdedigt en adviseert de regering in vele gevoelige zaken, zoals de Toeslagenaffaire en bij de gaswinning in Groningen. Ook heeft Frank Oranje geholpen om de financiële belangen van ministers Grapperhaus, Kaag en Wiebes op afstand te zetten in verband met hun aantreden als minister. De overheid is daarmee de grootste klant van Pels Rijcken. Tegelijkertijd is de overheid ook gedupeerd door de fraude. Uit WOB-stukken opgevraagd door journalisten van het NRC blijkt dat de overheid worstelt met deze dubbelrol. De gevolgen van de fraude zijn groot en ontrollen zich nog steeds. Het kantoor en de overheid zijn door de fraudezaak in grote verlegenheid gebracht. 

Ook andere advocaten dan Pels Rijcken?

De Commissie Silvis heeft onderzocht of de staat zich ook door andere advocatenkantoren kan laten vertegenwoordigen dan alleen Pels Rijcken. Op 5 juni 2023 lees ik op Mr-Online: “Het is nu definitief: de rijksoverheid zal in de toekomst vaker advocaten inhuren van andere kantoren dan de landsadvocaat. De aanbevelingen van een commissie die onderzocht hoe het rijk het beste gebruik kan maken van de advocatuur, zijn door het kabinet overgenomen.”

Strafrechtelijk onderzoek 

Ondanks de dood van Oranje loopt het strafrechtelijk onderzoek door. Het OM wil daar tot op heden geen mededelingen over doen. Wel is duidelijk geworden dat het Bureau Financieel Toezicht aangifte heeft gedaan tegen de weduwe Oranje wegens mogelijke strafbare feiten. De miljoenen die Oranje verduisterde, zijn nog steeds niet gevonden.

De zaak Schaap – documentaire over Frank Oranje – kijken

Deze vierdelige serie is vanaf 23 juni in zijn geheel te zien op NPO Start. En je kunt De Zaak Schaap, de documentaire over Frank Oranje, ook op tv kijken. Vrijdag 4, 11, 18 en 25 augustus komt ie om 22.10 uur op NPO 2. Wil je De zaak Schaap terugkijken of al bingewatchen via NPO Start, dan kan dit ook vanuit het buitenland. Zorg dan voor een VPN Verbinding, die je op Nederland zet.

Inhoud afleveringen:

Mr. Integrity

De grootste juridische fraudezaak in Nederland komt aan het licht: fraude bij het kantoor van de landsadvocaat Pels Rijcken. Notaris en bestuursvoorzitter Frank Oranje blijkt jarenlang geld gestolen te hebben van grote klanten van Pels Rijcken. Iedereen in de juridische wereld is verbijsterd. Hij staat daar juist bekend als Mr Integrity, een keurige notaris.

De fraude

De fraude van Frank Oranje was brutaal en vrij eenvoudig. We zien hoe hij geld heen en weer schoof dat op zogenaamde derdengeldrekeningen stond bij Pels Rijcken. Jarenlang merkte geen enkele collega of toezichthouder iets. Hoe ging Frank Oranje te werk bij zijn fraude?

De tuchtzaak

Hoe kon Frank Oranje zo lang zijn gang gaan op het kantoor van Pels Rijcken? Wat is de rol van zijn collega’s? Een aantal collega’s van Frank Oranje moet voor de tuchtrechter verschijnen. De uitspraak is voor zijn directe collega’s emotioneel en confronterend.

De erfenis

Waarom pleegde Frank Oranje fraude? We gaan terug naar zijn jeugd en spreken jeugd- en studievrienden. Er ontstaat een ontluisterend beeld van zijn drijfveren. De fraude werpt bovendien een ander licht op een instituut dat voor veel Nederlanders tot dan in de schaduw opereerde: Pels Rijcken, het kantoor van de landsadvocaat. Kan de overheid nog wel verder met Pels Rijcken?

Foto: CCCP

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

4 augustus 2023 /

Tips