Langs de nieuwe zijderoute: Ruben Terlou en Jelle Brandt Corstius

Oezbekistan, Tadzjikistan, Kazachstan, Kirgistan en Pakistan. Landen die ooit de Oude Zijderoute, hét handelscentrum van de wereld, vormden. De meeste westerlingen hebben tegenwoordig andere associaties bij Centraal-Azië: veel olie en gas, lang zittende tirannen, en gewelddadige stepperegio’s bewoond door ongecultiveerde types (met dank aan Sacha Baron Cohen’s alter ego Borat). Vanwege de strategische ligging en enorme energievoorraden is er hernieuwde belangstelling van de wereld. In de nieuwe VPRO-serie Langs de nieuwe zijderoute verkennen Ruben Terlou en Jelle Brandt Corstius dit gebied, dat voor veel Nederlanders nog onbekend terrein is. Iedere zondag om 20.00 uur kun je bij Canvas kijken naar Langs de nieuwe zijderoute.

Dit bericht verscheen voor het eerst op 5 maart 2023 op VlaamsKijken; het programma werd toen in Nederland uitgezonden. Nu is-ie ook op Canvas te kijken en is het bericht eind mei 2023 bijgewerkt.

Nieuwe zijderoute

Grootmachten van de wereld zijn opnieuw geïnteresseerd in het gebied, dat door sommigen zelfs het ‘nieuwe centrum van de wereld’ wordt genoemd. Er is een groot spel gaande waarbij China en Rusland hun grip op landen als Kazachstan, Oezbekistan en Tadzjikistan proberen te verstevigen. Er worden grootse energie- en infrastructurele projecten opgetuigd en China steekt miljarden in de aanleg van haar Nieuwe Zijderoute* die dwars door landen als Kazachstan en Pakistan loopt. China wint snel aan invloed, want wie controle heeft over de zijderoute, bepaalt de geschiedenis.

Langs de nieuwe zijderoute

Ruben Terlou* en Jelle Brandt Corstius gaan op zoek naar belangrijke verhalen die nog niet verteld zijn. Ruben spreekt bijvoorbeeld uit China gevluchte Kazachen, die een verschrikkelijke tijd hebben doorgebracht in China’s heropvoedingskampen. En Jelle ontmoet één van de talloze Russische mannen die naar Kazachstan zijn ontvlucht. Leidt de intocht van meer dan een miljoen Russen tot spanningen?

Jelle Brandt Corstius en Ruben Terlou

Jelle Brandt Corstius* woonde als correspondent vijf jaar in Rusland. Ruben Terlou bracht lange tijd door in China als fotograaf en journalist. Je kent hem van het programma De wereld van de Chinezen. Kijkend met de blik van hun voormalige standplaatsen reizen de journalisten in Langs de nieuwe zijderoute door Centraal-Azië.

Langs de nieuwe zijderoute kijken

Langs de nieuwe zijderoute telt zes afleveringen van 45 minuten. In Nederland zijn deze afleveringen terug te kijken via NPO Start en NPO Plus. In België kijk je ze via VRT MAX. En kun je op zondag 4 juni en zondag 11 juni om 20.00 uur op Canvas kijken naar de laatste afleveringen. Wist je trouwens dat je NPO Start ook kunt gebruiken in combinatie met een VPN Verbinding, die je op Nederland zet? Zo kun je ook kijken als je niet in Nederland woont/bent.

Ontdek meer over de inhoud van de eerste twee afleveringen van Langs de nieuwe zijderoute:

Langs de nieuwe zijderoute aflevering 1

De eerste aflevering beginnen Ruben Terlou en Jelle Brandt Corstius in Samarkand, een stad in Oezbekistan. Samarkand was ooit een belangrijk knooppunt langs de oude zijderoute, nu vindt er misschien wel de grootste politieke top van het jaar plaats. Het is de bijeenkomst van de SCO (Shanghai Cooperation Organization), waarin veel Aziatische landen zich hebben verenigd. De leiders die er komen vertegenwoordigen meer dan de helft van de wereldbevolking. Westerse leiders zijn er niet te bespeuren, maar Vladimir Poetin en Xi Jinping zijn er wel bij. De luxueuze setting van de top contrasteert sterk met de dagelijkse realiteit in veel Centraal Aziatische landen. Vanuit Samarkand trekken Jelle en Ruben verder de regio in. 

Karakoram Highway

Ruben Terlou reist over de spectaculaire Karakoram Highway van Pakistan, aangelegd door de Chinezen in de 70-er jaren en symbolisch voor de diepe vriendschap tussen beide landen. Hij heeft een bijzondere ontmoeting met de man die zijn hele leven wijdt aan de zorg voor de graven van de overleden Chinese wegwerkers. Maar ook reist Ruben naar Tadzjikistan, een land dat exemplarisch is voor Centraal-Azië. Ingeklemd tussen twee grootmachten, Rusland en China. Het oude Sovjetgevoel wordt nog altijd gekoesterd. Maar China staat ondertussen flink aan de poort te rammelen met een zak geld.

Uraniummijn Oezbekistan

Jelle Brandt Corstius bezoekt in Oezbekistan een uraniummijn, die sloot toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel. De oud-directeur van de mijn groeide op in de Sovjettijd. Samen met veel van zijn generatiegenoten treurt hij nog altijd over het verdwijnen van de Sovjet-Unie.

Dit alles zie je in aflevering 2 van Langs de nieuwe zijderoute:

Trouwen Oezbekistan

Hoe is het om jong te zijn in een land dat zelf nog maar net op eigen benen staat? Is er ruimte om te dromen over je toekomst? Voor jonge bruiden in Oezbekistan is dat nog maar de vraag. Jelle woont een cursus bij waar schoondochters leren hoe ze zich moeten gedragen bij hun nieuwe familie. Na de bruiloft is de schoonmoeder de baas van de bruid, en ben je voorgoed eigendom van de andere familie.

Ontvoerd door leger in Tadzjikistan

In Tadzjikistan zijn het de jongens die bang zijn; zij worden op grote schaal ontvoerd door het leger, waar extreme ontgroeningsrituelen heersen. En niet allemaal komen ze daar levend weer uit. Ruben spreekt een moeder die het verminkte lichaam van haar zoon terug kreeg. Het contrast kan niet groter als hij ook een jonge voetballer ontmoet die net geselecteerd is voor het Tadzjieks nationaal elftal. In tegenstelling tot veel jonge mannen in het arme Tadzjikistan die naar Rusland trekken als gastarbeider, droomt deze voetballer van een glorieuze carrière op het wereldtoneel.

Foto: © VPRO

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

4 juni 2023 /

Tips