Alles over De Nieuwe Vermeer van: tv-programma tot podcast

Bijna alle werken van Johannes Vermeer komen dit jaar naar het Rijksmuseum in Amsterdam voor de grootste Vermeer-tentoonstelling ooit. Zes van zijn schilderijen zijn echter verdwenen. In het tv-programma De Nieuwe Vermeer brengen creatievelingen en professionele kunstenaars uit heel Nederland deze verdwenen werken tot leven. Een ode aan de iconische schilder, maar vooral ook een ode aan creatief Nederland. De Nieuwe Vermeer, gepresenteerd door Dionne Stax, is sinds zondag 12 februari om 20.25 uur te zien bij MAX op NPO 1 en omvat naast een televisieprogramma ook een podcast, VOD-serie én online expositie.  

Programma’s over Johannes Vermeer

Maar er is meer dan alleen het programma De Nieuwe Vermeer. Je kunt verder genieten van De Nieuwe Vermeer Podcast, in het interactieve museum worden de werken van de meesterschilders uit het tv-programma opgehangen en voor de online expositie kan heel Nederland zijn of haar eigen Vermeer uploaden. Liever eerst een Vermeer Masterclass volgen? Dat kan op DeNieuweVermeer.nl. Tot slot is er een tweedelige VOD-serie, waarin bekende creatievelingen hun eigen invulling geven aan een werk van Vermeer. In dit artikel lees je er alles over: van het tv-programma tot aan het interactieve museum en de online expositie.

Inhoud artikel:

  • TV-programma (met inhoud per aflevering)
  • Bekende creatievelingen VOD-serie
  • Podcast
  • Vermeer Masterclass
  • Interactief museum en online expositie

Ontdek alles over het tv-programma en de afleveringen:

Verdwenen schilderijen Vermeer

Johannes Vermeer* is één van de bekendste kunstenaars van Nederland. Zijn schilderijen hangen in toonaangevende musea over de hele wereld. Zes schilderijen van Vermeer zijn verdwenen; door de jaren heen zoekgeraakt, gestolen of vergaan. Ze staan slechts in een paar zinnen omschreven op oude veilinglijsten.

De Nieuwe Vermeer

Elke aflevering staat in het teken van een van deze verdwenen werken. Aan het programma doen twee groepen kunstenaars mee: de vrije categorie en geselecteerde meesterschilders. Wekelijks komt van beide een winnaar uit de bus. 

  • De vrije categorie vormt de grootste groep en bestaat uit creatievelingen en professionele kunstenaars die zichzelf hebben opgegeven. Zij maken een persoonlijke interpretatie van een verdwenen werk. Van glas, wol en foto’s tot bouwsteentjes; alles komt voorbij.
  • Meesterschilders: Elke week zetten twee gedreven meesterschilders hun eigen stijl volledig opzij om in het hoofd van Vermeer te kruipen. Zij krijgen de opdracht om het verdwenen schilderij te maken zoals de grootmeester dat destijds gedaan zou hebben. Hierbij krijgen zij hulp van experts en vooraanstaande deskundigen uit binnen- en buitenland.

Dionne Stax

Dionne Stax is de presentatrice van dit kunstprogramma: “Het is bijzonder om te zien hoe creatief Nederland zich uitleeft. Honderden kunstenaars met uiteenlopende technieken. En het resultaat is fantastisch, ik kijk mijn ogen uit!” Recent zag je Dionne Stax ook op tv met Van Onschatbare waarde
(seizoen 6).

Experts en jury De Nieuwe Vermeer

Alle werken in het programma De Nieuwe Vermeer worden beoordeeld door twee vooraanstaande experts: Pieter Roelofs en Abbie Vandivere. Pieter is Hoofd Schilder- en Beeldhouwkunst bij het Rijksmuseum, Abbie is restaurator bij het Mauritshuis (van onder andere het Meisje met de Parel). De jury beslist elke week welke werken het beste in het straatje van Vermeer passen. De twaalf winnende doeken worden vanaf 20 maart geëxposeerd in Museum Prinsenhof Delft en het Mauritshuis in Den Haag. 

Wist je dat Pieter Roelofs ook het boek heeft gemaakt bij de grootste Vermeer-tentoonstelling ooit? Ontdek hier Vermeer Rijksmuseum*.

De Nieuwe Vermeer kijken

De Nieuwe Vermeer is sinds zondag 12 februari om 20.25 uur bij MAX op NPO 1 te kijken. De afleveringen staan daarnaast op NPO Plus en NPO Start. Wist je dat je NPO Start ook kunt gebruiken in combinatie met een VPN Verbinding, die je op Nederland zet? Zo kun je ook kijken als je niet in Nederland woont/bent.

Een Heer van Stand

Aflevering 1: Het doek ‘Heer van stand die zijn handen wast’ is al honderden jaren verdwenen. Creatief Nederland wordt ingeschakeld om dit werk van Johannes Vermeer nieuw leven in te blazen. Dionne Stax gaat op pad en ziet ‘Een Heer van Stand’ gemaakt worden met glas, 5000 dobbelstenen, brons, potloden en zelfs bladgoud. Ook meesterschilders Maudy en Nard gaan aan de slag. Hun opdracht is: maak het verdwenen schilderij precies zoals Vermeer dat destijds gedaan zou hebben. Wie slaagt daar het beste in? Alle deelnemers worden op weg geholpen én beoordeeld door Pieter Roelofs en Abbie Vandivere.

Het Tweede Straatje

Aflevering 2: Een verdwenen stadsgezicht staat centraal. Naast het wereldberoemde ‘Straatje’ schilderde Vermeer namelijk nóg een dergelijk straatbeeld, een doek dat al eeuwen zoek is. Dionne bezoekt de deelnemers die ‘Het Tweede Straatje’ tot leven brengen. Dat doen ze bijvoorbeeld met olieverf, maar ook met handgebakken tegels, een blauwdruk en zelfs drijfhout. Meesterschilders Kim en Titus proberen ondertussen het verdwenen schilderij te maken zoals Vermeer dat destijds gedaan kan hebben. Alle deelnemers worden op weg geholpen én beoordeeld door Pieter Roelofs en Abbie Vandivere.

Venus, Jupiter en Mercurius

Aflevering 3: ‘Venus, Jupiter, Mercurius’ staat centraal; één van de weinige mythologische werken die Vermeer maakte. Al honderden jaren is het stuk verdwenen. Dionne bezoekt ateliers in heel Nederland om te zien hoe creatief Nederland aan de slag gaat met dit werk. Ook meesterschilders Arjan en Adriaan strijden tegen elkaar. Zij proberen het schilderij te maken zoals het destijds het atelier van Vermeer moet hebben verlaten. Een zware opgave, want wie maakt het verdwenen werk zoals de grootmeester het ooit bedoelde? Alle deelnemers worden op weg geholpen én beoordeeld door Pieter Roelofs en Abbie Vandivere.

Het Concert

Aflevering 4: ‘Het Concert’ is het enige verdwenen werk waarvan een afbeelding bestaat. Het doek werd in 1990 gestolen en is sindsdien spoorloos. Dionne bezoekt de deelnemers aan de vrije categorie die de afbeelding van het schilderij proberen om te zetten in een eigentijdse versie. Van borduren tot sjabloonkunst en van leer tot recyclemateriaal; de meest uiteenlopende materialen en disciplines passeren de revue. Ondertussen maken meesterschilders Niek en Carolien een reproductie. Wie slaagt daar het beste in? De deelnemers worden op weg geholpen én beoordeeld door Pieter Roelofs en Abbie Vandivere.

De drie Maria’s

Aflevering 5: ‘De drie Maria’s aan het graf van Christus’ is het grootste werk van de zes verdwenen schilderijen van Vermeer. Een grote groep creatievelingen probeert het enorme doek weer tot leven te brengen. En dat gebeurt in veel verschillende kunstvormen; van weven tot fotografie en van tuften tot schilderen. Meesterschilders Yvonne en Satindra krijgen juist de opdracht om in de huid van Vermeer te kruipen. Zij moeten hun eigen stijl volledig loslaten en het schilderij maken zoals Vermeer dat zelf gedaan zou hebben. Alle deelnemers worden op weg geholpen én beoordeeld door Pieter Roelofs en Abbie Vandivere.

Het Zelfportret

Aflevering 6: Een lastige opdracht voor de deelnemers, want hoe geef je Johannes Vermeer een gezicht? Er is niet veel over hem bekend en het enige zelfportret dat hij maakte, is kwijt. En laat dat nou het schilderij zijn dat deze week centraal staat. Dionne gaat langs bij verschillende deelnemers uit de vrije categorie en is onder de indruk van de variatie en originaliteit. Ondertussen proberen meesterschilders Anouk en Maarten het zelfportret te maken zoals Vermeer dat zelf gedaan zou hebben. Alle deelnemers worden op weg geholpen én beoordeeld door Pieter Roelofs en Abbie Vandivere.

Meer Vermeer op NPO Start

In Meer Vermeer op NPO Start laten vier uiteenlopende creatieve geesten zich inspireren. Ze gaan aan de slag met een eigentijdse creatie. Ondertussen duikt Jörgen Tjon A Fong Delft in, op zoek naar de voetsporen van Vermeer. De zeven ‘Nederlandse’ werken vormen de rode draad in het tweeluik waarmee het verhaal van Vermeer wordt verteld. Hoe leefde Nederlands grootste schilder in Delft, hoe maakte hij zijn wereldberoemde serene werken in een hectisch huishouden met vijftien kinderen en hoe hield hij financieel zijn hoofd boven water? Op deze en andere vragen krijgt de kijker antwoorden in Meer Vermeer.

Creatievelingen

De creatievelingen in MEER VERMEER zijn Janny van der Heijden* (culinair expert), Gerson Main (muzikant/songwriter), Hedy Tjin (beeldend kunstenaar) en Gershwin Bonevacia* (dichter). Zij gaan op zoek naar de verborgen boodschappen van Vermeer die, als je goed kijkt, allerlei beelden en verhalen oproepen. Verhalen waar de creatievelingen zich door kunnen laten inspireren bij het maken van hun creaties. Sommigen pakken het heel grondig aan, anderen beginnen juist meteen met het uitwerken van hun gedachten.

Jörgen Tjon A Fong

Jörgen Tjon A Fong neemt de kijker mee naar Delft om alles over het leven van Vermeer te vertellen. Via hem komt de kijker meer te weten over het ‘echte’ leven van Vermeer; zijn stad Delft, zijn achtergrond en de maatschappelijke ontwikkelingen in de 17e eeuw waarin Vermeer leefde, floreerde en uiteindelijk berooid en in waanzin stierf.

De Nieuwe Vermeer Podcast

MAX vraagt zes getalenteerde podcastmakers om aan de slag te gaan de verloren werken van Johannes Vermeer. Het resultaat is vanaf zondag 12 februari elke week te horen in De Nieuwe Vermeer Podcast. Iedere week komt er een nieuwe podcast online. Het gaat steeds over het werk dat ook centraal staat in het tv-programma.

Eva Nijs

Een man die zijn handen wast; dat zou te zien zijn op de eeuwen geleden verdwenen Vermeer. Maar wat betekent het wassen van je handen in een tijd van weinig hygiëne? Podcastmaker Eva Nijs gaat aan de slag met dit verdwenen doek: “Ik vroeg me toen direct af hoe handen wassen überhaupt is begonnen. Wat is daar de geschiedenis van? In die tijd wisten mensen nog niet van het bestaan van bacteriën, dus wat betekende het toen om je handen te wassen?” 

Bert Scholten

Iedereen kent het Straatje van Vermeer, maar weinig mensen weten dat er nog een Tweede Straatje is. Of wás. Want ook deze Vermeer is onvindbaar. Podcastmaker Bert Scholten duikt in het buitenleven van Vermeer: de periode waarin hij opeens veel straatbeelden uit zijn penseel toverde. Bert: “Waarom besloot Vermeer uiteindelijk naar buiten te gaan? In mijn aflevering probeer ik in het hoofd van Vermeer te kruipen. Wat zag Vermeer en wat deden al die prikkels van buiten met hem als schilder?”

Wisse Beets

In de schilderkunst is mythologie een geliefd onderwerp. Van Vermeer zijn echter maar weinig mythologische taferelen bekend.  Van het zoekgeraakte werk Venus, Jupiter en Mercurius weten we dat Vermeer het ooit maakte. Podcastmaker Wisse Beets* duikt in Romeinse Mythologie in zijn vertaling van deze Vermeer. “Op mijn verloren werk speelt zich een tafereel af uit de Romeinse mythologie. Het gaat over de mythe van Psyche. Een verhaal wat we vandaag de dag nog steeds kennen in een moderner jasje: Sneeuwwitje.”

Mandula van den Berg

Het Concert van Vermeer is een uitzondering in deze reeks. Van dit schilderij weten we heel goed hoe het eruitziet. In 1990 is het gestolen uit een museum in Boston, tijdens de grootste museumroof van de geschiedenis. Podcastmaker Mandula van den Berg: “Juist dit maakt dit werk enorm interessant. Want hoe kon dit werk gestolen worden? Waar zou het kunnen zijn? En wat gebeurt er met een schilderij als het in de onderwereld terecht komt? Ik ga hierover in gesprek met kunstdetective Arthur Brand en ik hoop ook te spreken met een ervaringsdeskundige: een kunstdief.” Daarnaast brengt Mandula Het Concert tot leven in samenwerking met een barokorkest.

Lara Aerts

Drie Maria’s op één gigantisch doek. Van dit werk is behoorlijk wat bekend, maar ook dit schilderij is verdwenen. Lara Aerts* zoomt in op één van de drie Maria’s: Maria Magdalena: “Tot op de dag van vandaag houdt ze de gemoederen bezig. Er zijn talloze schilderijen, maar ook popliedjes en films over haar gemaakt. Dus ik vraag me heel erg af wat nu nog steeds de aantrekkingskracht is van Maria Magdalena.”

Mina Etemadi

Podcastmaker Mina Etemad krijgt de bijzondere opdracht om een vertaling van “Het zelfportret” te maken. Het werk is onvindbaar, maar we weten dat Vermeer hier op te zien is. Veel kunstenaars maakten van een zelfportret ook een zelfstudie. Dát is ook wat Mina in haar aflevering gaat doen: “Wat mij opvalt is dat we er vanuit de kunstgeschiedenis vooral veel beeltenissen van witte mannen bewaard zijn gebleven. Terwijl er ook zeker vrouwelijke schilders zijn geweest, maar daar hechten we op de een of andere manier minder waarde aan. Dat gegeven is voor mij een interessant uitgangspunt om te vertrekken.”

Vermeer-Masterclasses

Wie zelf aan de slag wil, kan op DeNieuweVermeer.nl verschillende masterclasses volgen, met duiding en verdieping van Pieter Roelofs en Abbie Vandivere. Elke masterclass staat er één verdwenen werk centraal. Hoe staat het werk omschreven op de veilinglijst en wat was de werkwijze van Vermeer? Wekelijks is er een nieuwe masterclass te zien op de website.

Interactief museum

MAX brengt online Vermeer en zijn verloren werken tot leven. Bezoekers kunnen op dezelfde site op ontdekkingstocht in de – op zijn werken geïnspireerde – kamer. Wie was de wereldberoemde kunstenaar uit Delft, hoe ging hij te werk, wat maakt zijn creaties zo levensecht en welke details kenmerken het werk van Johannes Vermeer? Dat is te zien in de kamer van Vermeer. In de 3D-werkkamer zijn elke week de werken van de meesterschilders te bewonderen. Zij maken, begeleid door experts uit binnen- en buitenland, de verloren werken van Vermeer zoals de grootmeester dat zelf gedaan zou hebben.

Online expositie

Ook een vrije categorie, bestaande uit 180 creatievelingen, gaat aan de slag met de verloren werken van Vermeer. Zij maken een persoonlijke interpretatie. Van glas, wol en foto’s tot bouwsteentjes; alles komt voorbij. En al deze werken zijn, dankzij fotografie op hoge resolutie, tot in het diepste detail te bewonderen in de online 3D-expositie. Wekelijks worden hier nieuwe werken onthuld. 

Foto: Abbie Vandivere, Dionne Stax en Pieter Roelofs | © Stef Nagel/MAX

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

12 februari 2023 /

Tips