Nederlandse Bouwkunst door de ogen van Paul Rem

Het programma Nederlandse Bouwkunst door de ogen van Paul Rem is vanaf vanavond – woensdag 13 september – vijf weken lang om 21.10 uur bij omroep MAX op NPO2 te kijken. Eerder was het al online te kijken bij MAXVandaag.nl, maar nu komt Nederlandse Bouwkunst door de ogen van Paul Rem ook op tv na de afleveringen van De broeders Van Rossem.

Nederlandse Bouwkunst door de ogen van Paul Rem

Door de eeuwen heen hebben verschillende bouwstijlen hun intrede gedaan in Nederland. Het resultaat is: steden vol prachtige gevels, markante huizen, kerken en andere gebouwen die met recht kunstwerken genoemd mogen worden. In de serie Nederlandse Bouwkunst door de ogen van Paul Rem, neemt architectuurhistoricus Paul Rem* de kijker mee langs deze parels van de stad en vertelt meer over de historie van de Nederlandse bouwkunst.

Steden & bouwstijlen

In elke aflevering van Nederlandse Bouwkunst door de ogen van Paul Rem staat een stad en bouwstijl centraal. In deze serie bezoekt Paul Rem de steden Groningen, Hoorn en Enkhuizen, Utrecht, Haarlem en Amsterdam. Wat zie je als je naar de gevels kijkt? Hoe herken je historische bouwstijlen? Wat is de functie van een bepaalde stijl en wat zegt het over het gebouw en de tijd waarin het is gebouwd? Paul neemt ons mee langs deze parels van de Nederlands bouwkunst.

Kijken

Wil je dit programma kijken, dan kan dat iedere woensdag om 21.10 uur bij MAX. Als het goed is, kun je ze daarna terugkijken via NPO Plus en NPO Start. Vanuit het buitenland kan dat met een VPN Verbinding, die je op Nederland zet, voordat je naar NPO Start gaat.

Groningen

In de eerste aflevering komt de invloed van de Italiaanse renaissance op onze bouwkunst aan bod, en die is goed zichtbaar in Groningen. Neem het Stadhuis van de stad, een typisch voorbeeld van classicistische bouw uit eind 18e begin 19e eeuw. Deze bouw kenmerkt zich doordat er gebruik is gemaakt van verschillende elementen uit de klassieke oudheid. 

Maar ook de Gotische bouwstijl is in Groningen terug te zien, zoals in de Martinikerk. Naast de bijzondere bouwstijl, is de binnenkant van de kerk op bijzondere wijze beschilderd met scènes uit het leven van Jezus met hier en daar een renaissance-motief. De beschilderingen zijn illustratief voor het leven in Groningen halverwege de 16e eeuw. En zo ontstaat de Nederlandse renaissance. 

Hoorn & Enkhuizen

Paul Rem gaat in aflevering 2 op zoek naar de Lodewijk XIV-stijl in Nederland. De stijl vernoemd naar de Franse Lodewijk de 14e, de Zonnekoning, die Versailles bouwt als uitdrukking van zijn absolute macht. Paul neemt ons mee over de Grote Oost, de oudste straat van Hoorn. Daar zien we in de gevels van verschillende panden deze stijl terug. 

Op steenworp afstand van Hoorn ligt Enkhuizen. Ook hier is de Lodewijk XIV-stijl terug te vinden. Schuin tegenover de Drommedaris, het bekendste gebouw van Enkhuizen aan de oude haven, ligt het Snouck van Loosenhuis. Een mini-Versailles. Het pand is zelden geopend, maar Paul mag een kijkje nemen in het gebouw en vertelt over de oude bewoners en rijke geschiedenis. 

Utrecht

In Utrecht staat de bouwkunst van de gotiek centraal, de bouwstijl van de donkere middeleeuwen. Deze bouwstijl vindt zijn oorsprong in Frankrijk en komt uiteindelijk ook in Nederland terecht. Dan ontstaat de glorie van de gotiek: de Domkerk. Het geheim van de gotiek is niet bouwen met muren, maar met lucht. En dat is terug te zien in de Domkerk in Utrecht. Open galerijen, pijlers met lucht, daarboven kleine galerijen die open zijn naar een achterwand en daarboven het licht in de vorm van glas-in-lood. Via de kleine galerijen, het triforium, neemt Paul Rem de kijker in aflevering 3 mee naar waar niemand zomaar mag komen: het dak van de kerk.

Haarlem

In aflevering 4 zien we de architectuur van de late 18e eeuw, het neoclassicisme. Een toonbeeld van het neoclassicisme in Haarlem is het huis van Pieter Teyler van der Hulst,  waar nu het Teylers Museum is gehuisvest. Het museum, dat na de dood van Pieter Teyler is gebouwd, is een ode aan de klassieke en Romeinse bouwkunst. Verder neemt Paul ons mee langs de parels van Haarlem. In de stad zijn panden en gevels te vinden met de zo kenmerkende Lodewijk XIV-stijl die hij ook laat zien in de aflevering over Hoorn & Enkhuizen.

Amsterdam

Paul Rem laat ons kennismaken met de bouwstijl van de Amsterdamse School. De wandeling start achter het Centraal Station van Amsterdam. Daar staat een kantoorgebouwtje op palen, met een puntgevel die naar voren steekt. De architect liet zich inspireren door de bouwkunst van toenmalig Nederlands-Indië. Deze stijl en het gebruik van materialen is typisch voor de stijl van de Amsterdamse School.  

Een ander gebouw waar de Amsterdamse School goed tot uiting komt is het Scheepvaarthuis. Een betonnen gebouw met daarvoor een prachtige bakstenen gevel en een rijkdom aan details. Paul Rem neemt een kijkje in het gebouw, met een indrukwekkend trappenhuis vol bijzondere details. Na de bouw van het Scheepvaarthuis, is deze bouwstijl van grote invloed op de bouw in Amsterdam. Het Gele Blok van architect Michel de Klerk aan het Spaarndammerplantsoen is daar een goed voorbeeld van. 

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

13 september 2023 /

Tips