Leo Blokhuis ontrafelt mythe in In het kielzog van de Mayflower

Het legendarische schip De Mayflower vertrok ruim 400 jaar geleden naar de Nieuwe Wereld, met aan boord een groep Engelse protestanten die in Leiden woonde. Ze worden gezien als de grondleggers van de Verenigde Staten, de zogeheten Pilgrims. Leo Blokhuis gaat in het programma In het kielzog van de Mayflower door vierhonderd jaar geschiedenis om bij de actualiteit van vandaag aan te komen. In dit programma dat vanaf vandaag – vrijdag 7 januari – om 22.05 uur te kijken is, ontrafelt hij de Mayflower mythe.

In het kielzog van de Mayflower

De Pilgrims worden gezien als de grondleggers van de Verenigde Staten met met beroemde nazaten als president Roosevelt, Marilyn Monroe en Barack Obama. In Amerika is het een eer om een afstammeling te zijn en heeft het verhaal rond het schip en de reis mythische vormen aangenomen. Leo Blokhuis reist voor zijn programma In het kielzog van de Mayflower door 400 jaar geschiedenis om bij de actualiteit van vandaag aan te komen. In een land dat meer dan ooit worstelt met zijn verleden, onderzoekt Leo Blokhuis hoe er vandaag de dag naar de ontstaansgeschiedenis van de VS wordt gekeken en gaat hij na wat de Nederlandse invloeden zijn geweest.

Nederlandse sporen in VS

Leo Blokhuis reist naar Amerika waar de Pilgrims 400 jaar geleden in Massachusetts aan land gingen, naar het Verenigd Koninkrijk waar de diepgelovige vluchtelingen oorspronkelijk vandaan komen en hij onderzoekt de Nederlandse sporen van de groep in Leiden. De geschiedenis van de Pilgrims is onlosmakelijk verbonden met Nederland: elf jaar lang woonden de Engelsen in het relatief tolerante Leiden, omdat ze in hun vaderland vanwege hun geloof werden vervolgd. Hoe wordt anno 2022 naar dit oude mythische verhaal gekeken?

Presentator Leo Blokhuis ken je ook van zijn muziekprogramma’s, zoals Blokhuis Extra: De Jaren 80.

Een barre tocht

De Pilgrims verlaten Leiden en zeilen met de Mayflower naar de Nieuwe Wereld. Aan boord 102 mannen, vrouwen en kinderen. De timing van de oversteek is slecht, gevaarlijk zelfs. Door heftige herfststormen raakt het schip uit koers. Na een barre tocht van 2 maanden en verzwakt door honger besluiten de Pilgrims bij Cape Cod aan land te gaan. Ze zijn totaal niet voorbereid op de strenge winter. De helft overlijdt binnen een jaar aan honger en ziektes. Zonder hulp van de plaatselijke Wampanoag, native americans, zou niemand het overleefd hebben. Dat is wrang, want de komst van de Amerikanen was voor de native Americans een ramp.

Stammen met een rijke cultuur

De Pilgrims vertrokken naar een gebied waarvan ze dachten dat het een “leeg canvas” zou zijn. Een nieuwe wereld die ze naar gelieven konden invullen en waar ze hun gedroomde religieuze gemeenschap konden vormen. Ze kwamen terecht in een wereld die al duizenden jaren bewoond werd door een veelheid aan stammen met een rijke cultuur. Leo Blokhuis spreekt leden van de Wampanoag gemeenschap, de native Americans die al lang voor de aankomst van de Mayflower in dit gebied woonden. Hij bezoekt een powow (traditionele viering) om te zien hoe deze gemeenschap haar cultuur en tradities tracht te behouden.

Martha’s Vineyard / Noepe

Om erachter te komen wat er werkelijk gebeurde met de stam die als eerste in aanraking kwamen met de Pilgrims, gaat Leo Blokhuis voor In het kielzog van de Mayflower naar Martha’s Vineyard. Dit staat vooral bekend als het vakantie-eiland van Amerikaanse miljardairs, presidenten als John F. Kennedy, Barack Obama en andere beroemdheden. Maar de Wampanoag noemen het eiland Noepe. Kinderen leren er de  taal van hun eigen stam. Het klinkt zo vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Deze taal was meer dan honderd jaar een dode taal. Het werd niet langer gesproken door de inheemse bevolking. King Philip’s War veroorzaakte zoveel verwoesting, dat taal en cultuur van de plaatselijke bevolking werden uitgewist. Culturele genocide noemen ze dat hier. Maar de Wampanoag willen hun oude cultuur nieuw leven inblazen.

Thanksgiving vs National Day of Mourning

En wat te denken van Thanksgiving? Een belangrijke, oer-Amerikaanse, feestdag die verwijst naar het allereerste oogstfeest van de Pilgrims, waarbij ook tientallen Native Americans aanwezig waren. Het beeld van een land waarin diverse groepen vreedzaam met elkaar leven is drastisch gekanteld. Leo Blokhuis viert samen met leden van de Mayflower Society Thanksgiving. Maar hij is op dezelfde dag in Plymouth ook aanwezig bij de National Day of Mourning (ook bekend als Unthanksgiving). Hier staan native Americans stil bij het onrecht dat ze afgelopen vierhonderd jaar is aangedaan. Nu er ruimte is voor het verhaal van de verliezende partij vieren ze niet, maar herdenken ze.

Provincetown op Cape Cod

De Pilgrims gingen 400 jaar geleden aan land bij de stad Provincetown op Cape Cod. Nu een kleurrijke Gay Capital. Een stad die in veel opzichten model staat voor de smeltkroes Amerika. Hoe kijken inwoners naar de kolonisten die nooit zo’n Amerika voorzien konden hebben. Leo Blokhuis zoekt antwoord op de vraag waarom juist de Mayflower de origin story werd. En hoe Amerika het beste kan terugkijken op die periode.

Foto: KRO-NCRV

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

7 januari 2022 /

Tips