Ontdek geheimen van Het Melkmeisje van Vermeer

Het Melkmeisje van Johannes Vermeer is over de hele wereld bekend en geliefd. Wat is toch het geheim achter dit op het eerste gezicht simpele schouwspel? Het team van Het geheim van de Meester duikt in de eerste aflevering van het nieuwe seizoen in de wereld van Het Melkmeisje en de Hollandse grootmeester die haar creëerde. Te zien vanaf vanavond – dinsdag 26 januari – om 20.25 uur bij AVROTROS op NPO 2.

Lisa Wiersma

Gebaseerd op recent onderzoek uitgevoerd door het Rijksmuseum en het Mauritshuis, doorloopt kunstschilder en onderzoeker Lisa Wiersma alle stappen die Johannes Vermeer ooit ook doorliep en snapt ineens heel goed waarom de wasmand uit de onderliggende schets het uiteindelijke schilderij niet heeft gehaald… 

Johannes Vermeer

Johannes Vermeer gebruikte een spijker en een touwtje om de perspectieflijnen op zijn werken uit te zetten. Je kijkt nooit meer hetzelfde naar een werk van Vermeer na het zien van deze aflevering. De vraag ‘waar zit het gaatje’ zal altijd door je heen gaan. In 17 van de 36 werken die we nog van Vermeer hebben, zit zo’n gaatje: een schilders truc waarmee een schilder ook nu nog een mooi stadsgezicht of een portret ruimtelijkheid kan geven. 

Het Melkmeisje

Het gaatje in het schilderij is niet het enige geheim dat het Melkmeisje rijk is. Het Rijksmuseum haalde het werk bij hoge uitzondering van de muur en onderzocht deze voor het eerst sinds dertig jaar met een geavanceerde macro-XRF scanner. Lisa Wiersma maakt dankbaar gebruik van alle details die de scan blootlegt. Ze begint – net als Vermeer – met de onderschildering. Daar lijkt rechtsonder een wasmand te zijn afgebeeld die het uiteindelijke werk niet heeft gehaald. Bij het aanschouwen van de compositie inclusief wasmand valt het Lisa meteen op dat de verhoudingen uit balans zijn en ze snapt daarom heel goed waarom Vermeer deze wegliet. Bovendien zou het de meester nog flink wat extra werk hebben opgeleverd, zo ondervindt zij later aan den lijve…. 

Dezelfde pigmenten

Het team zorgt ervoor dat Lisa met dezelfde pigmenten aan de slag kan als Vermeer toen en – voordat het team het verouderingsproces in gang zet – is daarom te zien hoe het schilderij er oorspronkelijk uit heeft gezien.

Het geheim van de Meester

Geen zee te hoog, dat lijkt het credo van het vernieuwde team van het internationaal onderscheiden AVROTROS-programma Het geheim van de Meester. Kunstschilder en onderzoeker Lisa Wiersma en wetenschapshistoricus Thijs Hagendijk versterken het team van oudgedienden professor Joris Dik, materiaaldeskundige en restaurator Michel van de Laar. Samen reconstrueren zij de werken van Nederlands grootste kunstenaars. Hierbij zetten zij alles op alles om precies te doen wat de meester deed. Door zijn of haar techniek, stijl, belevingswereld en tijdsgeest te doorgronden, komt het werk tot leven. Het team werkt met de modernste technieken om de oorsprong en samenstelling van materialen en pigmenten uit vorige eeuwen te achterhalen en te reconstrueren. Ook onderzoeken ze het levensverhaal van de kunstenaar in kwestie en de tijdsgeest van weleer. Op die manier geven ze duiding aan de keuzes van de kunstenaar en weten ze verborgen symboliek en boodschappen in de werken te ontrafelen. 

Acht meesterwerken

In dit vierde seizoen reconstrueert het team – in volgorde van uitzending – de volgende acht werken. Het Melkmeisje van Johannes Vermeer. Vaas met bloemen van Rachel Ruysch. Amo te, ama me van Lourens Alma-Tadema. Trompe-l’oeil stilleven van Samuel van Hoogstraten. De toren van Babel van Pieter Bruegel I (de oude). De Piskijker van Jan Steen. Le couple à la maison van Corneille. En Vrouw in profiel, voor zonnebloemen van Van Gogh van Isaac Israëls.

Schilderwedstrijd

Ook dit seizoen kan iedereen zich weer laten inspireren door een van de kunstwerken uit Het geheim van de Meester. Maak een schilderij gebaseerd op een van de werken uit dit of een van de afgelopen seizoenen. Wie weet komt jouw werk bij de Het geheim van de Meester-overzichtstentoonstelling te hangen in het Grachtenmuseum in Amsterdam. Hier hangen tot en met de zomer van 2021 alle werken die tot nu toe in het programma gereconstrueerd zijn. De winnaar krijgt ook een publicatie in het AVROTROS-kunstmagazine MUZE. Insturen kan vanaf 19 januari via avrotros.nl/hetgeheimvandemeester. De wedstrijd sluit op 19 maart.

Het geheim van de Meester wordt geproduceerd door POSVIDEO.

Het geheim van de Meester, vanaf dinsdag 26 januari 8 weken om 20.25 uur bij AVROTROS op NPO 2 . Is dit nieuwe programma niks voor jou? Hier ontdek je wat er zoal nog op tv is en komt.

Foto: AVROTROS

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

26 januari 2021 /

Tips