In de voetsporen van de Wederopbouw | Roofkunst uit WOII

Philip Freriks heeft twee nieuwe, indrukwekkende programma’s voor MAX gemaakt. Vanaf vandaag – zaterdag 11 september – kun je kijken naar In de voetsporen van de Wederopbouw en Roofkunst uit de Tweede Wereldoorlog. In dit artikel lees je meer over beide programma’s, inclusief het digitale openluchtmuseum dat bij het programma hoort.

In de voetsporen van de Wederopbouw

Vanaf zaterdag 11 september is op NPO 2 om 20.30 uur de nieuwe MAX-serie In de voetsporen van de Wederopbouw te zien. In deze reeks kijkt presentator Philip Freriks terug op de periode na de bevrijding van Nederland. In de voetsporen van de Wederopbouw beslaat de periode 1945-1960, waarin de basis is gelegd voor een sterk land.

Bevrijding

Na jaren van bezetting en de harde en zware bevrijdingsmaanden, is Nederland op 5 mei 1945 eindelijk een vrij land. Maar de prijs die Nederland voor deze vrijheid heeft moeten betalen wordt direct zichtbaar. Ruim 285.000 Nederlanders zijn omgekomen in de oorlog, waarvan het grootste aantal slachtoffers onder de Nederlandse Joden. Vele Nederlanders hebben familie of vrienden verloren en laten de uitbundige bevrijdingsfeesten graag aan zich voorbijgaan. Bijna 100.000 mannen en vrouwen worden gearresteerd, omdat ze zich tijdens de oorlog hebben aangesloten bij de NSB of andere ‘foute’ keuzes hebben gemaakt. En naast de verliezen aan mensenlevens en trauma’s, is de materiële schade enorm.

Wederopbouw na Tweede Wereldoorlog

In de bezettingstijd had iedereen grote verwachtingen over de tijd na de bezetting. Nu kan alles anders en beter worden, denkt men. De saamhorigheid van de bevrijdingsmaanden zou doorgezet kunnen worden en de verdeeldheid, die Nederland kenmerkte in de jaren 30, zou veranderen in een sterke eenheid. De regering staat een pittige taak te wachten; naast de hele organisatie vraagt ook de geldzuivering veel aandacht. Maar al snel verdwijnt toch het saamhorigheidsgevoel en komt de onafhankelijkheid van de Nederlandse geest weer naar boven.

Philip Freriks

Philip Freriks groeit op in deze tijd. Geboren in augustus 1944 beschrijft hij de jaren van de wederopbouw als leven in nette armoede. Hij groeit op in een beschermde samenleving, sociale controle is sterk en soms ook benauwend te noemen. Iedereen is bezig om zijn leven weer op te bouwen, leeft vooral zuinig en houdt zich aan de regels. Wijn drinken is alleen voor rijke mensen, je houdt je straatjes schoon en spreekt niet te veel meer over de oorlog. Eerder maakte hij al In de voetsporen van de bevrijding.

Invloed van Tweede Wereldoorlog anno 2021

75 jaar later is het tijd voor reflectie en om terug te kijken naar een periode die zoveel invloed heeft gehad op ons dagelijks leven nu. Een periode waarbij goed en fout op scherp staan tijdens de berechtingen van foute Nederlanders. De periode waarin politieke keuzes werden gemaakt, waar we nu nog mee leven. Het systeem van de verzorgingsstaat, waar we nu nog op bouwen, de veerkracht van mensen die een foute keuze hadden gemaakt en hun terugkeer in de maatschappij, soms na jaren gevangenschap. Hoe heeft het Marshallplan bijgedragen aan de eenwording van Europa, en de relatie en invloeden van Amerika versterkt? Heeft Nederland de oorlog en crisis kunnen gebruiken als kans voor het opzetten van een nieuwe structuur en een nieuw politiek systeem?

Welvaart na wederopbouw

Philip gaat terug naar de jaren van zijn jeugd, die het fundament zijn geweest voor het Nederland van nu. Hij bezoekt de plekken waar is opgebouwd, heeft gerouwd, waar politieke partijen zijn gesticht, waar Nederlandse ondernemingen het levenslicht zagen en waar mensen samen de schouders onder hebben gezet. Nooit eerder in de geschiedenis van Nederland is het land door de kracht van de Nederlanders zo snel weer opgebouwd en sterk genoeg om internationaal mee te draaien. In de jaren 60 profiteerde iedereen van de welvaart die is voortgekomen uit de wederopbouw.

Goed en fout

In de eerste aflevering van In de voetsporen van de Wederopbouw draait het om Goed en fout. Na de euforische zomer van 1945 (de babyboomers worden verwekt) komt de kater. Het land ligt totaal in puin, gezinnen koken in de puinhopen, het platteland is vernietigd en ook de mensen liggen in puin. De kranten staan vol met rouwadvertenties. Is er tijd om te rouwen? Hoe herdenkt men de oorlog? Tijdens de oorlog wordt er al een eerste start gemaakt met een wederopbouwplan. De VS wil graag steun geven en de geslaagde samenwerking met Europa ook na de oorlog voortzetten. Ze zien er handel in en kunnen controle houden om het communisme tegen te houden. Maar waar begin je als alles in puin ligt? Daar heeft niemand een antwoord op. Komt het land hier ooit bovenop? 

Roofkunst uit de Tweede Wereldoorlog.

Na afloop van de afleveringen is op NPO 2 Extra de serie Roofkunst uit de Tweede Wereldoorlog te kijken. In oorlogen wordt vaak kunst geroofd of systematisch vernield. Aan een aantal deskundigen stelt Philip Freriks de vraag waarom dat zo is. Om een volk of groep te vernederen, hun identiteit te besmeuren of geheel uit te wissen? En waarom speelde kunst juist tijdens, en daarmee ook na de Tweede Wereldoorlog zo’n belangrijke rol? Philip Freriks gaat met deskundigen Ad van Liempt, Rudi Ekkart en anderen in gesprek.

Kunst

Kunst in al z’n verscheidenheid, van hoog tot laag, werkt als een spiegel waarin eenieder van ons zich, al dan niet met genoegen, herkent. Het geeft het leven wat dat betreft betekenis, diepte en kan leiden tot nieuwe inzichten.  Kunst is vooral ook deel van ons nationale erfgoed. Rembrandt, Multatuli of Hazes; ze zijn van ons allemaal. Als componenten van onze identiteit. De optelsom daarvan is wat wij zijn.

Digitaal openluchtmuseum

Bij het televisieprogramma heeft MAX eveneens een digitaal openluchtmuseum ingericht. Op MAXVandaag.nl/wederopbouw laat Philip Freriks zien hoe de wederopbouw tot op de dag van vandaag zichtbaar is in ons dagelijks leven. Ook is te zien hoe we ons land opbouwden ná de Tweede Wereldoorlog. Onder het motto: “Geen tijd om te rouwen, maar handen uit de mouwen”.

Foto: MAX

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

11 september 2021 /

Tips