Nieuwe VPRO Tegenlicht documentaires: tweewekelijks op maandag

Goed nieuws voor de liefhebbers van informatieve documentaires: in 2022 gaat de zoektocht van VPRO Tegenlicht naar ontwikkelingen die de toekomst zullen bepalen tweewekelijks op maandagen verder. De informatieve documentaires waarin nieuwe ideeën en trends worden onderzocht binnen de wereld van politiek, economie, maatschappij, technologie en wetenschap kun je afwisselen om 22.15 uur en 20.20 uur kijken op NPO2. Ontdek hier alles over de afleveringen van VPRO Tegenlicht.

VPRO Tegenlicht

In volgorde van uitzending bespreek ik de aankomende afleveringen van VPRO Tegenlicht. Dat zijn:

  • Digtale Detox
  • Metaleven
  • MFT Mania
  • De nieuwe orde
  • Mobiliteit van morgen

Digitale Detox

Het eerste onderwerp uit het nieuwe seizoen VPRO Tegenlicht is de Digitale Detox. Nu zelfs de grootste techno-optimisten moeten toegeven dat de macht van Silicon Valley enorme maatschappelijke risico’s met zich meedraagt is het tijd voor een volgende stap: de macht van big tech inperken. Maar hoe? Hoe zorgen we dat werk, leven en bestuur niet volledig opgaan in het surveillance kapitalisme waarin slechts enkele tech tycoons straks meer te zeggen hebben over ons dan onze eigen democratische instituties?

Hans Schnitzler

Filosoof Hans Schnitzler is een tech-criticus van het eerste uur: al kritisch op big tech toen iedereen nog geloofde in de heilzame wonderen van Google en Facebook. In deze Tegenlicht-special analyseert Schnitzler welke gevolgen het digitale denken heeft op onze kijk op de wereld. De belofte van maakbaarheid door data is voor bestuurders, managers en politici onweerstaanbaar. Smart-cities waarin bewoners permanent worden gemonitord zijn het gevolg. Zoals ook de smartphone ons dag en nacht observeert via sociale media en stappentellers.

Ideologie digitale technologie

Nu de digitale diensten uit Silicon Valley onze maatschappij compleet hebben geïnfiltreerd is het de hoogste tijd om antwoord te krijgen op de volgende vragen: welke ideologie zit er in onze digitale technologie? Grijpt de digitale controledrift niet veel te veel in op de autonomie van ons werk en denken? Wat zijn kansrijke initiatieven om het digitale domein uit de grip van de big tech monopolisten te krijgen? Hans Schnitzler vertelt dit aan de hand van iconische fragmenten uit twintig jaar Tegenlicht die de opmars van big tech altijd nauwlettend in de gaten heeft gehouden. Digitaal onderzoeker voor VPRO Tegenlicht, Roland Duong, doet het interview. Tijd voor een digitale detox.

VPRO Tegenlicht – Digitale Detox is te kijken op maandag 24 januari om 22.15 uur bij VPRO op NPO 2.

Metaleven

In de Metaverse, de opvolger van internet, leven en werken we binnenkort in een digitaal land. Het lijkt iets voor nerds, maar we zitten er zonder het door te hebben misschien al middenin. Ondertussen worden al onze bewegingen in de cloud opgeslagen. Zal ons leven zich helemaal digitaal gaan afspelen? Wat betekent het straks om mens te zijn? In VPRO Tegenlicht: Metaleven onder andere CEO van Gorillas, Kağan Sümer, medewerkers van dating-app Breeze, directeur van P-X Security, J. Wynne, en schrijver van The Circle en The Every, Dave Eggers.

Metaverse

Onlangs lanceerde Mark Zuckerberg, de Metaverse, de opvolger van het internet. Met een bril op kunnen we binnenkort leven en werken in een parallel digitaal universum. Facebook wordt Meta en Zuckerberg pompt er nog wat extra miljarden in. Maar de Metaverse is niet van Zuckerberg, hij is maar een van de vele spelers. Grote modemerken verkopen er hun kleding, er worden huizen, stukken land en staten verkocht en de prijzen van digitale kunst, de zogeheten NFT’s, stijgen naar recordhoogte. Het online universum waarvoor we de deur niet meer uit hoeven; we kopen er een avatar en betalen met crypto’s.

Online universum

Het lijkt iets voor internetnerds maar wie goed om zich heen kijkt, ziet dat wij er, zonder het echt door te hebben, allang midden in zitten. We bestellen onze kleding online, gaan pas naar buiten als onze app zegt dat het niet regent en er geen code oranje is, de routeplanner brengt ons van A naar B. Met onze stappenteller en dieetappas houden we onze fysieke conditie in de gaten. We appen vaker dan dat we bellen en passen onze afbeeldingen aan door filters over ons gezicht te plaatsen.

Tegelijkertijd denken we midden in het leven te staan, dankzij de laptop en altijd in contact te zijn met de rest van de wereld. Maar we sluiten ons ook vaker af, we staren naar onze telefoons als we ons verplaatsen. Op straat, in de trein kijken we niet op of om en gaan we zelden nog zomaar toevallig een gesprek aan met een vreemde. Tinder voor de liefde is al bijna een ouderwets concept en doodnormaal, zo ontmoeten we onze partner, gestuurd door een algoritme. Internetporno is gewoon geworden en seks hebben kan net zo goed online.

Gorilla

Alles dient het gemak en omdat we bedient willen worden, dalen we steeds dieper af in de Metaverse. Bedrijven als Gorilla, begrijpen het verlangen van instant behoeftebevrediging en spelen erop in door ons de mogelijkheid te bieden om direct het voedsel te krijgen wat we willen. Inmiddels strijden vier partijen om de markt, onduidelijk welke dienst gaat winnen. Het is in ieder geval een blijvertje, zelf naar de supermarkt gaan kost immers tijd en tijd is geld en wordt voor de moderne mens steeds kostbaarder. Ook de overheid omarmt de digitale wereld en verlangt min of meer van haar burgers dat we altijd bereikbaar zijn, mocht er er iets gebeuren moeten we immers de NL Alert kunnen lezen.

Hoe beschermd zijn wij als mensen in deze digitale wereld? Wat betekent dit voor de toekomst? Zal ons leven zich helemaal digitaal gaan af spelen. Verliezen we het vertrouwen in ons eigen kunnen en wat betekent het straks om Mens te zijn? In VPRO Tegenlicht een wereld waarin alles transparant is, geheimen gelijk staan aan leugens. Waar de bossen en de parken waar geen camera’s hangen je de angst om het hart doen slaan, omdat het daar kennelijk onveilig is. Welkom in de wereld waarin we om klimaatverandering tegen te gaan nog alleen maar achter onze computer met een VR bril op, op reis gaan. Welkom in een wereld waarin alles aan elkaar gekoppeld is.

VPRO Tegenlicht – Metaleven is te kijken op maandag 7 februari om 20.25 uur bij VPRO op NPO 2.

NFT Mania

Wat is er aan de hand in de kunstwereld? Sommige kunstenaars ontvangen plotseling miljoenen voor hun digitale kunstwerken door de introductie van zogenaamde NFT’s. Deze ‘non-fungible tokens’ zijn een soort digitale eigendomsbewijzen die virtuele beelden verhandelbaar maken. Sinds een jaar zijn de NFTs de dure, nieuwe speeltjes van vaak jonge, anonieme verzamelaars met heel veel cryptogeld. De digitale match tussen cryptovaluta en mediakunst roept veel vragen op. Wordt hier een gehaaid piramidespel gespeeld of is er eindelijk een bron van inkomsten voor kunstenaars? En is deze hype een bubble die gaat klappen, of is de NFT onvermijdelijk in de toekomst van de kunst? Regie: Bregtje van der Haak.

VPRO Tegenlicht – NFT Mania – is te kijken op maandag 21 februari om 22.15 uur bij VPRO op NPO 2.

Eerder schreven we al over andere afleveringen van deze documentaire-reeks.

De nieuwe orde

Hoe zal de geopolitiek veranderen als olie aan belang verliest en andere grondstoffen aan belang winnen? Wat zijn de nieuwe ‘strategische’ grondstoffen voor de groene transitie? En wie zal deze grondstoffen, zoals lithium, en zeldzame mineralen ontginnen? En hoe zullen de grote machtsblokken deze stoffen voor hun eigen groene transitie veiligstellen? Zet de groene transitie de geopolitieke verhoudingen compleet op zijn kop? Regie: Mea Dols de Jong.

VPRO Tegenlicht – De nieuwe orde (werktitel) is te kijken op maandag 7 maart om 20.20 uur bij VPRO op NPO 2.

Mobiliteit van morgen

Hoe verplaatsen we ons over tien, vijftien, twintig jaar? Welke technologieën en innovaties zullen ons dan ten dienste staan? En als we opwarming en CO2-uitstoot willen minimaliseren, hoe zouden vervoer- en transportwensen dan het best kunnen worden vervuld? Toekomstdenkers Steinbuch en Van de Weijer nemen samen met Tegenlicht innovaties onder de loep die mobiliteit voor het jaar 2040 toekomstbestendig kunnen maken. Regie: Rob van Hattum.

VPRO Tegenlicht – Mobiliteit van morgen (werktitel) – te kijken op maandag 21 maart om 22:15 uur bij VPRO op NPO 2.

Foto: VPRO

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

24 januari 2022 /

Tips