Roofkunst met Erik Dijkstra over omstreden kunst schatten

Erik Dijkstra onderzoekt in de vierdelige documentaire reeks Roofkunst de herkomst van omstreden kunstschatten. Het programma is vanaf vanavond – 16 april – om 22.20 uur te zien bij BNNVARA op NPO 2.

Roofkunst

Een adembenemend masker, een rijkversierd kanon, een buste van een koningin en delen van een marmeren tempel… Het zijn allemaal historische kunstobjecten die in Europese musea te bewonderen zijn. Stuk voor stuk prachtige kunstwerken, maar met een donker randje. Want van wie zijn deze kunstwerken eigenlijk? In het nieuwe BNNVARA-programma Roofkunst onderzoekt Erik Dijkstra de omstreden herkomst van de museale topstukken. Hij vraagt zich af of ze wel op de juiste plek tentoongesteld worden. Roofkunst is geregisseerd door Emmy-winnaar Hans Pool, waarvan Paradijs Canada nu ook op tv is. 

Kunst als roofbuit

Tijdens de Europese koloniale overheersing werden kunstvoorwerpen als roofbuit meegenomen. Of ze werden, vaak onder dwang ‘geschonken’ aan de machtige bezetter. Wordt het niet hoog tijd om deze zwarte bladzijde uit onze geschiedenis tegen het licht te houden? En daarmee de kunstvoorwerpen terug te geven aan de rechtmatige eigenaar? De commissie Goncalves, die recent onze minister van cultuur adviseerde, vindt van wel. Toch is de strijd daarmee nog niet gestreden. Want wat is cultureel eigendom nou eigenlijk? En wie is de rechtmatige eigenaar van dit soort kunstwerken? In Roofkunst kijkt Erik Dijkstra of wat binnen de context van die tijd legitiem leek, nog wel past in ons huidige tijdsgewricht. 

Op VlaamsKijken delen we tv, serie en filmtips uit Vlaanderen én Nederland. Niet jouw ding? Ontdek meer streamtips dankzij Guidinc.

Moet geroofde kunst terug?

Volgens de Nederlandse wet verjaart diefstal. Maar in het najaar van 2020 adviseert de Raad voor Cultuur in het rapport Koloniale collecties en erkenning van onrecht dat geroofde kunst terug moet. Want, zo stelt de Raad: dat wat gestolen is, moet in principe teruggegeven worden. De serie Roofkunst met presentator Erik Dijkstra neemt in iedere aflevering een nieuw kunstwerk onder de loep. Van dat werk ontdek je de culturele, artistieke en historische betekenis.

Kunst met een verhaal

Zo staat het kanon van Kandy uit Sri Lanka in het Rijksmuseum, is het Luba Masker uit Congo in Het AfricaMuseum in Tervuren tentoongesteld, staan De marmeren Beelden van het Griekse Parthenon in het British Museum in Londen en staat de Egyptische Buste van Nefertiti in het Neues Museum in Berlijn.

Op zoek naar herkomst geroofde kunstschatten

In een zoektocht naar de herkomst en hedendaagse context van de verschillende objecten reist Erik Dijkstra af naar de landen waar de kunstwerken oorspronkelijk vandaan komen. Hij spreekt daar met kunsthistorici, museumdirecteuren, conservatoren, belanghebbenden en ook met de mensen op straat die maar wat graag zien dat hun cultureel erfgoed terugkeert naar waar het vandaan komt, naar huis.

Sri Lanka

In aflevering 1 reist hij samen met Martine Gosselink van het Rijksmuseum naar Sri Lanka om te onderzoeken of het niet hoog tijd wordt om het Kanon van Kandy, nu nog onderdeel van de collectie in Amsterdam, als roofkunst moet worden aangemerkt en terug moet naar het land van herkomst. Erik Dijkstra: “Met het roven van kunst uit verre landen, neem je meer mee dan alleen de voorwerpen: je steelt ook een deel van de identiteit van het land. Het is goed dat daar eindelijk discussie over is.”

Expositie OSCAM

OSCAM presenteert in samenwerking met Hazazah Pictures en met kunstenaar Noah Latiff Lamp een expositie waarin de koloniale kunst wordt tentoongesteld. In Roofkunst – Souvenirs van gestolen culturen staan vier objecten uit de serie centraal: de sculpturen van het Parthenon, de buste van Nefertiti, het kanon van Kandy en het masker van Luba. Op de wand achter de souvenirs is de volledige geschiedenis van de objecten te zien. Deze informatie zet de objecten in een geheel ander daglicht dan de manier waarop zij in reguliere musea tentoon worden gesteld. 

Tweede seizoen Roofkunst

Roofkunst is een coproductie van Hazazah Pictures en BNNVARA. Inmiddels werkt men aan een tweede seizoen van Roofkunst. Ook nu gaat het om een reeks van vier afleveringen.

Foto: BNNVARA – Hans Pool.

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

16 april 2021 /

Tips