Paradijs Canada van Emy Koopman en Hans Pool op Canvas

Adembenemend natuurschoon, tolerant, veilig en welvarend. Dat is het beeld dat we hebben van Canada. Maar is het echt zo paradijselijk, of weet het land van Trudeau vooral een beschaafd masker op te zetten? Schrijver Emy Koopman reist van Vancouver naar Montreal en kijkt welke problemen er broeien onder de oppervlakte. Dat doet ze samen met cameraman en regisseur Hans Pool.

Dit programma was in de zomer van 2020 te zien bij de VPRO. Heb je ‘m destijds gemist? Geen probleem: vanaf maandag 5 april kijk je ‘m om 20.08 uur bij Canvas. En voor wie meer over Canada wil lezen, wist je dat sport-presentator Mart Smeets ook een nieuw boek over dit land heeft?

Op VlaamsKijken delen we tv, serie en filmtips uit Vlaanderen én Nederland. Niet jouw ding? Ontdek meer streamtips dankzij Guidinc.

Paradijs Canada

De serie duikt in alle urgente thema’s van deze tijd en onderzoekt hoe het in Canada is gesteld met racisme en gendergelijkheid, migratie, klimaatverandering en de verzorgingsstaat. Emy Koopman spreekt beroemde Canadese intellectuelen zoals Charles Taylor, Margaret Atwood en Jordan Peterson.

Verdwenen vrouwen

In Canada lopen inheemse vrouwen zes keer zoveel kans om gewelddadig aan hun einde te komen als witte vrouwen. De Highway of Tears is een eindeloze snelweg in de provincie British Columbia waar sinds de jaren zeventig zeker negentien, maar volgens onofficiële schattingen meer dan veertig, vrouwen en meisjes verdwenen. De meesten behoorden tot de inheemse bevolking.

Zij staan niet op zichzelf, maar zouden het gevolg zijn van ruim honderd jaar koloniaal beleid, waarbij inheemse kinderen werden weggerukt uit hun families om in kostscholen geplaatst te worden. Kostscholen die de indiaan in het kind moesten vernietigen, maar in veel gevallen het kind zelf onherstelbaar beschadigden. Praktijken die tot ver in de jaren 90 plaatsvonden. Emy Koopman spreekt in de eerste aflevering van Paradijs Canada familieleden van een meisje dat vijfentwintig jaar geleden verdween langs de Highway of Tears en ze ontdekt dat de verdwijningen nog áltijd niet tot het verleden behoren.

Giftige mannelijkheid

In de tweede aflevering van Paradijs Canada onderzoekt Emy Koopman de gelijkheidsstrijd tussen mannen en vrouwen in Canada. Met een zelfverklaarde feministische premier, een kabinet vol vrouwelijke ministers en overal genderneutrale toiletten, lijkt het land buitengewoon progressief. Maar hoe kan het dan dat er in Canada al twee keer een aanslag was specifiek gericht tegen vrouwen? De Toronto van attack in 2018 kostte tien mensen het leven. De dader verklaarde te behoren tot de ‘incels’, een online groep van zwaar gefrustreerde mannen, die onvrijwillig zonder seks zitten en vrouwen hiervan de schuld geven.

Hoe kan zulke vrouwenhaat in Canada woekeren en wat wordt ertegen gedaan? Koopman loopt mee met mannelijke feministen op hakken en vrouwelijke boksers. Maar ze spreekt ook zelfhulpgoeroe en psychologieprofessor Jordan Peterson, die bekend werd door zijn kritiek op het hedendaagse feminisme. Is Canada bezig te polariseren?

De prijs van zwart goud

De Canadese natuur is overweldigend mooi, maar niet overal is deze onaangetast gebleven zo zien we in de derde aflevering van Paradijs Canada. Eén plek draagt bij uitstek de zichtbare schande van gewetenloos gewin: Fort McMurray in Alberta, het hart van de zogenaamde ‘teerzanden’. De olie die uit deze teerzanden winnen, maakt Alberta tot een van de rijkste provincies van Canada. 

De olie is diep in de identiteit van de bewoners verankerd, en president Trudeau laat Alberta dan ook lustig doorpompen. De enorme CO2-uitstoot die ermee gepaard gaat en de vergiftiging van de belangrijke Athabasca-rivier ten spijt werkt ook de inheemse bevolking in veel gevallen zelf mee aan de oliewinning. In deze aflevering verkent Emy Koopman hoe de olie-industrie het leven van de mensen raakt. Ze stelt de vraag hoe houdbaar deze industrie nog is in tijden van klimaatverandering.

Booming Canada

Vancouver is volgens verschillende lijstjes een van de meest leefbare steden ter wereld met een bloeiende filmindustrie, een belangrijke haven, het milde klimaat en de ontspannen levensstijl. Maar de stad toont ook hoezeer de woningmarkt kan ontsporen door het grote geld van buitenlandse investeerders.

Vooral welvarende Chinezen zien de relatief nabijgelegen metropool als de ideale plek om hun (illegale) geld veilig te stellen. Vancouver is uitgegroeid tot een van de steden waar de huizenprijs en het besteedbaar inkomen het verst uiteenlopen. Daklozen bezetten met hun tentjes de straten van het centrum. Je ziet het in de vierde aflevering van Paradijs Canada.

Een nieuw vaderland

Multiculturalisme is al sinds de jaren zeventig het officiële Canadese staatsbeleid, maar in Quebec laaien xenofobie en moslimhaat op. Emy Koopman verkent de vreemdelingenangst en spreekt met ‘de Schindler van Guelph’. Zonder migranten zou het enorme land Canada niet kunnen draaien. Dankzij een selectiesysteem zijn de nieuwkomers veelal hoger opgeleid dan de gemiddelde Canadees.

Het klinkt idyllisch. Maar sinds Trumps verkiezing staken duizenden Amerikanen de grens over, waardoor in het Franstalige Quebec, van oudsher bezorgd over het behouden van de eigen culturele identiteit, de xenofobie en moslimhaat oplaaiden. Begin 2017 kwam het tot een schietpartij in een moskee. In de laatste aflevering van Paradijs Canada volgt Emy Koopman slachtoffers van die aanslag op weg naar de rechtszaak tegen de dader, ze verkent de vreemdelingenangst en spreekt met ‘de Schindler van Guelph’, die tientallen vluchtelingenfamilies sponsort.

Emy Koopman

Emy Koopman is schrijver en onderzoeksjournalist en promoveerde op psychologisch onderzoek naar empathie en literatuur. Ze debuteerde met het veelgeprezen Orewoet (2016, Prometheus). Koopman verbleef meerdere keren gedurende langere tijd in Canada en schreef over het land voor De Correspondent. Haar tweede roman, Het Boek van Alle Angsten, is afgelopen zomer verschenen.

Hans Pool

Hans Pool is cameraman en regisseur. Hij won in 2018 een Emmy voor de documentaire Bellingcat – Truth in a Post-Truth World. Eerder maakte hij diverse reisseries voor de VPRO. Denk aan Van Moskou tot Moermansk met Jelle Brandt Corstius en Van Dis in Afrika met Adriaan van Dis.

Foto: VPRO

* Let op: we werken in onze artikelen met affiliate links, waarbij we je verwijzen naar partners waarvan wij denken dat ze interessant voor jou zijn of aansluiten bij dit artikel. Wil je VlaamsKijken steunen, klik hier en ontdek alle mogelijkheden op een rijtje.

Altijd op zoek naar leuks om te kijken:

5 april 2021 /

Tips